1)حسن مشار دسامبر 1925 تا ژوئيه 1926- جمادي الاخر 1343 هـ.ق- آذر 1304 تا تير ماه 1305 هـ.ش

2)عليقلي خان مشاور الممالك انصاري 1926 تا 1928- 1344 تا 1347 هـ.ق 1305 تا 1307 هـ.ش

3)فتح الله پاكروان (كفيل) 1928 تا 1931 م 1347 تا 1349 هـ.ق- 1307 تا 1309 هـ.ش

4)محمد علي فروغي 1931 تا 1933 م- 1349 تا 1352 هـ.ق- 1309 تا 1313 هـ.ش

5)سيد باقر كاظمي 1933 تا 1937 م- 1352 تا 1356 هـ.ق- 1311 تا 1316 هـ.ش

6)عنايت الله سميعي 1937 تا 1939 م- 1356 تا 1358 هـ.ق- 1316 تا 1318 هـ.ش

7)مظفر اعلم 1939 تا 1941 م 1358 تا 1360 هـ.ق 1318 تا 1320 هـ.ش

8) علي سهيلي 1941 تا 1942 م- 1360 تا 1361 هـ.ق- 1320 تا 1321 هـ.ش

در اين بخش از تحقيق ابتدا زندگي نامه هر يك از وزراي خارجه و سپس فعاليت هاي هر يك از آنها توضيح داده شده است.

«حسن مشار»

1)زندگي نامه

حسن مشار معروف به مشارالملك از رجال و وزرايي است كه در طول حيات خود در دوره چهار پادشاه مشاغل مهمي را بر عهده داشت، وي گذشته از اينكه ده بار به مقام وزارت و دوباره به نمايندگي مجلس و يكبار وزير دربار احمد شاه بوده است يكي از رجال ثروتمند و اعيان ايران مي باشد كه دوران حيات خود را در «مونت كارلو » در قصر با شكوهي با رفاه و آسايش گذراند. تولد در سال 1243 هـ .ش و وفاتش در سال 1327 هـ .ش اتفاق افتاد و پدرش مشار كه از اعضاي وزارت خارجه بود فرزند خود را براي جانشيني در آن وزارتخانه تربيت كرد گذشته از فارسي و عربي به زبان فرانسه نيز آشنايي داشت و در سال 1307 هـ.ش داخل وزارت خارجه تا نهضت مشروطه در آن وزارتخانه بود مصدر مشاغلي از قبيل رياست اداره حسابداري شد. در كودتاي 1299 هـ .ش مشارالملك وزير دربار بود و در برانداختن سيد ضيا و تبعيد او از ايران نقشي داشت ولي مردي با سواد و اهل حساب و كتاب و مال انديش بود در دوران وزارت خود در پنج وزارت خانه كار موثري انجام نداد و هيچگونه آثار علمي از او به يادگار نمانده است و در سال 1300ش ظاهراً به جرم تحريك عليه قوام و سردار سپه تحت تعقير قرار گرفته و تبعيد شد ولي اين تبعيد زياد طول نكشيد و مجدداً به ايران آمد و با رضا شاه نزديكي بيشتري يافت به طوري كه بيش از اندازه مقرب و محرم شد و از طرف رضا شاه ماموريت رسيدگي به اموال و املاك سپهسالار تنكابني به او واگذار شد و نيز قسمتي از املاك او را براي شاه به عنوان هديه در نظر گرفت.[1]

وي در انتخاب دوره اول مجلس از طرف اعيان و ملاكين تهران به وكالت رسيد ولي در ماجراي مبارزه با محمد علي شاه و تند روي هاي بعضي از نمايندگان آن دوره دخالت نداشت به همين دليل بعد از استبداد صغير كار مهمي به او ارجاع نشد و در وزارت ماليه مدتي رئيس تشخيص عايدات بود.

در سال 1329 هـ.ق به معاونت وزارت ماليه رسيد تا اينكه در سال 1295 ش فرمان رياست وزرائي وثوق الدوله صادر شد وثوق در ظرف 10 روز توانست اعضاي كابينه خود را معرفي كند و لذا از كار كناره گرفت ولي استعفاي او مورد موافقت واقع نشد و كابينه خود را تشكيل داد در آن كابينه حسن مشار به وزارت ماليه انتخاب شد و سرپرستي وزارت تجارت نيز با او بود. در كابينه عين الدوله و صمصام السلطنه مشار الملك همچنان وزارت ماليه را بر عهده داشت در سال 1297 هـ.ش در نخست وزيري دوم وثوق الدوله مجدداً به وزارت ماليه رسيد و در ترميم كابينه وزير مشاور شد و سپس به وزارت دربار احمد شاه برگزيده شد. در كودتاي 1299 هـ.ش مشارالملك وزير دربار بود و در برانداخ

[1] -باقر عاقلي، 1372، شرح حال رجال سياسي و نظامي معاصر ايران، ج3، ص1434