بشر با درك زيبايي از طبيعت الهام گرفت و با تقليد اشكال و آهنگهاي طبيعي و انعكاس اين آثار، هنر را كه يكي از عوامل مهم ابزار احساسات و بيان زيبائي است به وجود آورد و آن را به صورتهاي گوناگون منعكس شود. غم و شادي و عواطف و احساسات انساني مفاهيم واحدي است، اختلاف در طرز بيان و توصيف آن است.
افلاطون در تعريف موسيقي گويد: «موسيقي يك ناموسي اخلاقي است كه روح به جهانيان و بال به تفكر، و جهش به تصور، و ربايش به غم و شادي، و حيات به همه چيز مي بخشيد. جوهر نظمي است كه فرد بر قرار مي كند و تعالي آن به به سوي هر چيزي است كه نيك و درست و زيباست و با اينكه نامريي است مشكلي است جزء كننده و هوس انگيز و جاويدان.»
آنچه مسلم است موسيقي ما تا اواسط قرن نهم هجري جنبه علمي داشته است، چنانكه كتابهايي تا آن زمان در دست ما مي باشد مانند نوشته هاي فارابي – ابن سينا – صفي الدين موسي- قطب الدين شيرازي و عبدالقادر مراغه اي. ولي از آن به بعد نه تنها كتابي در موسيقي نظري نوشته نشده از لحاظ علمي هم بواسطه مساعد نبودن اوضاع اجتماعي و موانع مذهبي، تشويقي از اصل اين هنر به عمل نيامده و به تدريج هنرمندان واقعي دلسرد و افسرده شده و كمتر كسي به فرا گرفتن اين فن رغبت يافته است.
در دوره قاجاريه موسيقي ايران تحولي يافت كه حائز اهميت مي باشد. باباخان كه دوران ولايتعهدي خود را در شيراز مي گذراند پس از آقا محمدخان به تهران آمد و در 1212 هجري قمري به نام فتحعلي شاه به تخت سلطنت نشست و دربار سلسله هاي پيشين ، صوفيه و افشاريه و زنديه را بر پا كرد و جمعي از موسيقيدانان دوره زنديه از خواننده و نوازنده و استادان بنام آن عهد به دربار او منتقل شدند. موسيقي ملي ايران بوسيله همين استادان خوانندگان و نوازندگان به دربار فتحعلي شاه انتقال يافت و رواج پيدا كرد. همچنانكه شاعران دوره زنديه پس از انتقال به دربار قاجار شيوه شعري خود را رواج دادند و پيشقدم شاعران دوره قاجار به شمار مي روند. موسيقيدانان عهد زنديه هم آنچه را در عمل و نظر در خوانندگان و نوازندگان به كار مي بردند و به دربار قاجار انتقال دادند و پيشقدم استادان به نام موسيقي در دوره محمد شاه به حساب مي آيند.
راحت طلبي و عيشي دوستي و علاقه به تشريفات و تجمل و امور تفنني و ذوقي و تفريحي در دوره نخستين پادشاهان قاجار بويژه فتحعلي شاه و ناصرالدين شاه و توجه آنان به رشته هاي هنري سبب رواج و رونق شعر – نقاشي، خوشنويسي و موسيقي گرديد و با عنايتي كه دربار سلطنتي به اين قبيل هنرها داشت در هر رشته نمايندگان بنامي پيدا كرد.
موسيقي ملي در ايران كه با همان اساس قديم به صورت هفت دستگاه و رديف در زمان سلطنت فتحعلي شاه و محمدشاه شكل گرفته بود. در زمان اين پادشاهان نمايندگان معتبري داشت و به وسيله همين نمايندگان به عصر ناصري انتقال يافت و در دوره طولاني سلطنت اين پادشاه و عنايت او به اين هنر استادان بنامي ظهور كردند و با تعليم و تعلم و توسعه و رواج آن دست گماشتند و آنچه از پيشينيان به آنان رسيده بود براي آيندگان باقي گذاشتند و گذشته موسيقي ملي كنوني ما همان است كه از اين استادان و مربيان روايت و تعليم شده و به عصر ما رسيده است.
هو
آه اي موسيقي عرشي سرود از كجاي عرش مي آيي فرود
چون فرو مي آيي از آفاق عرش مي بري بالا مرا تا ساق عرش
با كمند نور ماه آسمان از مكانم مي بري تا لا مكان
با پرو بال تو اي رشك ملك عرصه گامي است تا بام فلك.
سرگذشت موسيقي ايران در اوايل دوره قاجاريه
در مقدمه تحقيق نحوة رشد ورود آلات موسيقي به ايران دورة قاجاريه را عنوان كرديم كه با روي كار آمدن پادشاهان متفاوت تحولات زيادي بوجود آمده است. اما قبل از ورود به تحولات اساسي موسيقي در زمان پادشاهان قاجاري و موسيقي هاي رايج در اين دوره دو مورد را مورد بررسي قرار خواهيم داد.
این فایل 50 صفحه میباشد
مبلغ قابل پرداخت 13,000 تومان
